Combineer jij studie of werk met de zorg voor iemand in je naaste omgeving?  

En hoe gaat het met deze combinatie, hou je het vol? Heb je je opleiding of je werk op de hoogte gesteld dat je jonge mantelzorger bent? Wil je dit wel, maar weet je niet hoe dit te doen en wat er mogelijk is?  

Voor het werk zijn er wettelijke mogelijkheden en regelingen. En gelukkig hebben steeds meer opleidingen regelingen voor studerende mantelzorgers in hun beleid opgenomen.  

Informatie over werk en mantelzorg combineren kun je vinden onder de tegel Mantelzorg en werk .  

Voor studievragen en een persoonlijk gesprek/advies over jouw persoonlijke situatie kun je contact opnemen met Ingrid van Beusekom [email protected] en Marjolein van Veelen [email protected], consulenten jonge mantelzorgers. 

Doe de test! Kun jij JMZ en werk/ studie met elkaar combineren?

Wanneer er in de thuissituatie sprake is van ziekte en zorg, raakt dit iedereen. Als ouder wil je natuurlijk het beste voor je kind, maar soms lukt dit minder goed door de omstandigheden.  

Belangrijk voor kinderen die jonge mantelzorger zijn, is dat ze aandacht krijgen en dat er met hen over de situatie gesproken wordt. Er als ouder(s)/verzorger(s)) over praten is best lastig. Jij als ouder/verzorger, maar ook het kind kan zich schuldig voelen over de boosheid, verdriet of angst die de situatie je geeft. Ook wordt er soms niet over de situatie gesproken uit angst je kind of de ouder/verzorger verdriet te doen.  

Als ouder(s)/verzorger(s) ken je je kind het beste en weet je vaak wat er aan de hand is. Maar soms is dit lastig en weet je, misschien door de situatie, niet goed wat te doen. We geven hieronder enkele handvaten: 

• Als je kind met een opmerking over ziekte of handicap komt, stel dan vragen als ‘Waar ben je bang voor?’of ‘Hoe komt het dat je dat denkt…?’.  Zo kom je erachter hoe je kind over de situatie denkt. Vaak maken ze zaken groter of erger.  
• Het is belangrijk dat je kind voldoende informatie heeft over wat er aan de hand is. Maar wat is voldoende? Geef antwoord op de vragen van je kind op zijn/haar niveau, maar vertel niet meer. Als je kind met nieuwe vragen komt dan kan je meer vertellen. Komen er geen vragen meer, dan is vaak de gegeven informatie genoeg. Belangrijk is ook om eerlijk te blijven. Zeg liever dat je het (nog) niet weet, dan dat alles goed komt als dat (misschien) niet zo is.  
• Spreek met je kind af dat je het echt vertelt als er iets belangrijks aan de hand is. Die belofte kan hen veel rust geven. Kom die belofte ook na.  
• Je kunt niet vaak genoeg aan je kinderen laten merken dat je onvoorwaardelijk van ze houdt. Leg uit waarom je soms boos, geïrriteerd of afwezig bent en vertel vooral dat dit niets met hen te maken heeft.  
• Samen iets doen wat kinderen leuk vinden is heel erg belangrijk. Samen plezier maken – maakt niet uit met wat het is - is voor een kind de erkenning dat hij ook nog belangrijk is. Ook laten zien dat er ruimte mag zijn om plezier te hebben en te lachen. 
• Kinderen pikken veel op uit (telefoon)gesprekken. Wil je vrijuit kunnen praten, praat dan op een tijdstip dat de kinderen niet thuis zijn of slapen.  

Ben je op zoek naar de juiste vorm of heb je andere vragen? Neem gerust contact op met onze consulenten. Zij kunnen met je meedenken en adviseren:  [email protected]. 

Eén van de kenmerken van mantelzorg is dat je het onbetaald doet. Het is niet mogelijk hier een vaste vergoeding voor te krijgen. Wel bestaan er landelijk en op gemeenteniveau regelingen waar je als mantelzorger gebruik van kan maken en die jou voordeel kunnen geven. De regelingen kunnen per gemeente verschillen.   

Informatie hierover kun je vinden onder de tegel financiën/wet- en regelgeving.

Specifiek voor jonge mantelzorgers zijn de volgende punten van belang: 

• Heeft je broer of zus een zorgvraag/beperking en vraag je je af of de zorg straks op jou neer gaat komen? Dan is het misschien nodig om straks mentorschap of bewindvoering te regelen. Op deze pagina van de site van het juridische loket lees je hier meer over. 
• In Almere kan elk jaar de Mantelzorgwaardering aangevraagd worden bij de gemeente. Dit is een blijk van waardering die de gemeente Almere geeft aan haar mantelzorgers. Alle (Jonge) mantelzorgers vanaf de leeftijd van 4 jaar kunnen een aanvraag doen om voor de waardering in aanmerking te komen. Afspraak hierbij is dat degene voor wie je zorgt in Almere woont. De (jonge) mantelzorger hoeft niet in Almere te wonen. De afgelopen jaren bestond de mantelzorgwaardering voor jonge mantelzorgers van 4 tot en met 17 jaar uit een uitje voor jonge mantelzorgers of een cadeaubon en voor (jonge)mantelzorgers van 18 jaar en ouder uit een cadeaubon of geldbedrag. De gemeente stelt ieder jaar voorwaarden vast waaraan je moet voldoen en de periode waarin de aanvraag kan worden ingediend. Kijk voor actuele informatie op de website van de gemeente: Mantelzorgwaardering (almere.nl)

Helaas komt het voor dat mensen waar je van houdt komen te overlijden. Dit kan door een ongeluk, ouderdom maar ook door een ziekte. Dat is voor alle mensen moeilijk en verdrietig. Voor kinderen/jongeren is dit niet anders. Het is belangrijk om kinderen/jongeren in de gehele periode van het (komen te) overlijden te begeleiden. Hiervoor enkele handvaten en organisaties die informatie kunnen geven: 

• Het is belangrijk dat je voldoende informatie geeft over wat er aan de hand is.  Maar wat is voldoende? Geef antwoord op de vragen op het niveau van degene die het vraagt, maar vertel niet meer. Als er nieuwe vragen komen, dan kan je meer vertellen. Komen er geen vragen meer, dan is de gegeven informatie genoeg.  
• Belangrijk is om eerlijk te blijven. Zeg liever dat je het niet weet of dat je vindt dat je kind iets niet mag weten, dan dat je een leugen verteld. Je kind heeft het nodig dat je te vertrouwen blijft. 
• Laat kinderen weten dat zij geen schuld aan het overlijden hebben, kinderen denken vaak dat iets (mede) hun schuld is. 
• Geef of neem de mogelijkheid om op zijn/haar/je eigen manier afscheid te nemen, binnen de mogelijkheden. Het hoeft niet op het moment van afscheid nemen te zijn. 
• Het is belangrijk dat er de mogelijkheid is om te praten over de persoon, soms wordt dit niet gedaan om de ander niet verdrietig te maken. Weet je niet wat te zeggen? Zeg dat dan.   
• Humanitas Flevoland biedt rouwverwerkingsgroepen en individuele begeleiding aan.  
• Op de kinderen/jongerenpagina van “In de Wolken” staan tips voor ouders en kinderen over rouw. 
• Organisatie Achter de Regenboog helpt kinderen en jongeren om te gaan met rouw.  
• Dewereldvanverschil.nl, Op de website vind je een online wereld. Deze wereld vertelt over het leven van jonge mensen waarvan een ouder, broer, zus of iemand waar ze veel van houden, heel ernstig ziek is en niet meer beter wordt. 

Als je zorgt voor iemand heb je vaak vragen zoals 'Wat heeft iemand nou precies?', 'Krijg ik dit ook?' of 'Hoe ziet de toekomst eruit?'. De consulenten jonge mantelzorgers kunnen je op veel vragen antwoord geven of zoeken (samen) de antwoorden. Het is belangrijk om zo veel mogelijk informatie te hebben over je vraag, zodat je niet zelf je antwoord bedenkt. Zo maak je de situatie niet erger dan hij in werkelijkheid is.  

Via de tegels Ziektebeelden  en Dementie kun je informatie vinden over veel voorkomende ziektebeelden, aandoeningen en beperkingen.   

Via de tegel GGZ & Verslaving is informatie te vinden voor en over kinderen van ouders met psychische problemen (KOPP) en kinderen van ouders met een verslaving (KOV). 

Hieronder nog specifieke informatie voor jonge mantelzorgers: 

• www.autisme.nl Je vindt hier informatie over autisme en onderwerpen die daar mee te maken hebben zoals: boekentips, vakanties speciaal georganiseerd voor autisten en nog veel meer. 
• www.mskidsweb.nl is een interactieve website voor kinderen waarvan een ouder MS heeft (Multiple Sclerose). 
• www.alle-dagen-heel-druk.nl, een website over ADHD special voor jonge kinderen. 
• www.kankerspoken.nl, Als je vader of moeder kanker heeft kan het aardig spoken in je hoofd. Deze site is voor kinderen, ouders, leerkrachten, hulpverleners en andere belangstellenden en geeft informatie voor en over kinderen die een vader of moeder met kanker hebben. 
• VOKK is de afkorting van vereniging voor ouders van kinderen met kanker. Op deze website staat informatie voor ouders, maar er is ook een aparte jeugdpagina. 
• www.brussenbeweging.nl; Een website boordevol informatie voor Brusjes. Een brus ben je als broer of zus van iemand die extra zorg nodig heeft. Dan kan je je aansluiten bij deze online community.

Wanneer je als professional in contact komt met kinderen, dan kom je in aanraking met jonge mantelzorgers. Ook wanneer je alleen een ouder behandeld, bedenk dan dat er een jonge mantelzorger thuis zit. Voor jonge mantelzorgers is het belangrijk dat zij herkend en erkend worden, voor veel jonge mantelzorgers is dat genoeg. 

De consulenten jonge mantelzorgers geven interactieve bijeenkomsten, workshops, presentaties online, bij de VMCA en op locatie. Daarnaast is er voor professionals de mogelijkheid om hen te vragen voor casuïstiek en advies in het opzetten van aanbod voor jonge mantelzorg. Verder is er een waaier ontwikkeld waarmee je als professional de signalen kunt herkennen en handvaten krijgt om jonge mantelzorgers te herkennen en te begeleiden.  

Neem voor vragen of het aanvragen van de waaier contact op met de consulenten jonge mantelzorg: Ingrid van Beusekom [email protected], Marjolein van Veelen [email protected] en Wendy van Amsterdam [email protected] of via het algemene telefoonnummer 036-5341404. 

Onderstaande landelijke organisaties hebben informatie en onderzoeken op hun website staan:

• De Strategische Alliantie Jonge mantelzorg is een samenwerking van verschillende organisaties en wordt ondersteund door het Ministerie van VWS, die als doel heeft meer aandacht te genereren voor JMZ en hun positie in Nederland te verbeteren. Dit door o.a. informatievoorziening en projectmatig werken. 
• Expertiselab JMZ, onder de vlag van het ECIO, is een netwerk van professionals uit het onderwijs, de zorg en de overheid met als doel de positie van jong studerende mantelzorgers te verbeteren.  
• Nederlands Jeugd Instituut heeft naast diverse onderzoeken over jonge mantelzorgers ook richtlijnen geschreven voor KOPP in de jeugdhulp en jeugdbescherming.  
• Movisie is het landelijk kennisinstituut voor een samenhangende aanpak van sociale vraagstukken. Op deze pagina staan hun artikelen en publicaties over jonge mantelzorgers.  
• Op de website van MantelzorgNL, is er naast informatie over regelgeving en mogelijkheden voor (jonge)mantelzorgers, ook een pagina voor jonge mantelzorgers. Ze hebben ook specifiek materiaal voor op scholen. 
• MantelzorgNLpro is een website speciaal voor professionals die te maken hebben met (jonge) mantelzorgers. 
• Op de website van JMZPro, de landelijke organisatie voor jonge mantelzorgers kun je informatie vinden over ziektebeelden, brussen en KOPP-KOV.  
• Op de website van 'Zorg voor beter' zijn er naast informatie ook ervaringsverhalen te lezen. 

Film tips: 

• De film 'de Nestvlieder' en het bijbehorende educatiepakket zijn te gebruiken voor toekomstige professionals, om de doelgroep '(jonge) mantelzorgers' te begrijpen en handvaten te hebben om hen te kunnen ondersteunen. Neem hiervoor contact op met [email protected].
• De film van de theatervoorstelling 'What if', van theatergroep BINT is samen met een educatiepakket in te zetten om in gesprek met elkaar te gaan over het thema jonge mantelzorgers. Wil je dit inzetten in Almere? Neem dan contact op met één van onze consulenten via j[email protected]  

Er zijn meerdere onderzoeken gedaan naar jonge mantelzorgers. De meeste zijn algemeen, maar sommige zijn specifiek over studerende mantelzorgers of over een doelgroep zoals KOPP-KOV. Er wordt beschreven dat de impact op de ontwikkeling groot kan zijn en dat JMZ een grotere kans hebben om zelf problemen te ontwikkelen. Dit kan emotieregulatie zijn, maar ook problemen met het aangaan of behouden van (vriendschappelijke)relaties als psychische problematiek. De JMZ die behoren tot de KOPP-KOV doelgroep hebben hier nog meer kans op. 

• Het Sociaal Cultureel Planbureau heeft een factsheet gepubliceerd:  Kerncijfers jonge mantelzorgers in Nederland (16 - 24 jaar).
• Op de website van het NJI is een stuk van een onderzoek van het SCP te lezen: Een op de vijf scholieren is mantelzorger. 
• Het 6e magazine van de rijksoverheid is een special over jonge mantelzorgers 06 | Specials (rijksoverheid.nl)
• Bezorgd naar school. Kwaliteit van leven van scholieren met een langdurig ziek gezinslid. Simone de Roos, Ingrid van Tienen en Alice de Boer. Sociaal Cultureel Planbureau / Vrije Universiteit Amsterdam, 2020. 
• Mantelzorg in het vizier. Beleidssignalement Mantelzorg. Alice de Boer, Inger Plaisier, Mirjam de Klerk. Sociaal Cultureel Planbureau (SCP), 2019. 
• Mantelzorg, studeren, of deze combineren? Een kwantitatief onderzoek naar het effect van mantelzorg op de studie. Bianca de Ruijter. Vrije Universiteit Amsterdam, 2018. 
• Mantelzorgende studenten in kaart. Kwalitatief onderzoek naar signalering en begeleiding van mantelzorgende studenten op de HvA, UvA en VU. Boy Hennevelt. Vrije Universiteit Amsterdam, 2018. 
• Gezondheids- en studieuitkomsten bij mantelzorgende studenten. Vrije Universiteit Amsterdam, Sociaal en Cultureel Planbureau, Bureau Studentenartsen Amsterdam, 2018.